ŁOCHÓW – Parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny

W 1378 roku książę mazowiecki Siemowit III (1326-1381) nadał prawo chełmińskie dla Łochowa, który był wówczas własnością „urodzonego” Wawrzyńca Pieńka. W tym też roku ks. Ścibor z Radzymina herbu Ostoja (ok. 1320-1390), biskup płocki (1381-1391), wymienił Łochów jako wieś należącą do parafii św. Idziego w Wyszkowie. W XV wieku sięgała tutaj parafia w Kamieńcu (dzisiaj Kamieńczyk), powstała z fundacji książąt mazowieckich.

Na przełomie XIV/XV wieku właścicielem dóbr łochowskich został prawdopodobnie bliski współpracownik księcia mazowieckiego Janusza I Starszego (ok. 1340-1429) – Wawrzyniec z Targowego (dzisiaj Targówek w Warszawie), wojski (1398-1415), podsędek (1415-1427), a następnie łowczy warszawski (1427-1428). Jest on protoplastą rodu Kuszabów herbu Paprzyca, który osiadł w Łochowie, przyjmując z czasem nazwisko Łochowski. W 1428 roku właścicielem wsi został jego syn – Dziersław Targowski (zm. ok. 1446), łowczy warszawski (1428-ok.1446). W czasie pierwszego podziału dóbr w 1447 roku Łochów i inne włości (Targowe, Golędziowo, Warszewice i Wilczyska) przypadły synowi wspomnianego Dziersława – Mikołajowi Targowskiemu (zm. ok 1498) i jego braciom. Po drugim podziale, który odbył się w 1451 roku, wspomniany Mikołaj Targowski zatrzymał jedynie Łochów.

Zamiar utworzenia parafii w Łochowie powstał w 1488 roku, w „Niedzielę Świętych Królów”, czyli 6 stycznia 1488 roku. Wspomniany dziedzic Łochowa – Mikołaj Targowski herbu Kuszaba, uczynił fundację na rzecz budowy drewnianego kościoła pw. Narodzenia NMP, św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja Biskupa. Jednak z nieznanych do końca przyczyn przerwano budowę w Łochowie i przeniesiono ją w 1489 roku do wsi Kamionolas (dzisiaj Kamionna), która stanowiła geograficzne centrum parafii. Można przypuszczać, że w Łochowie została podpisana jedynie fundacja, a budowę z nieznanych nam bliżej przyczyn rozpoczęto później w Kamionolasie.

W 1893 roku ks. Piotr Mystkowski, ówczesny proboszcz (1882-1894), podjął starania o przeniesienie siedziby parafii z Kamionny i o budowę kościoła w Łochowie, w części zwanej dzisiaj Starym Łochowem. Został powołany Komitet Budowy, a miejscowy dziedzic Zdzisław hr. Zamoyski (1842-1925) i jego żona Maria ze Szwykowskich obiecali pomoc w budowie i zobowiązał się do wydzielenia ze swoich dóbr ziemi pod kościół, cmentarz i beneficjum. W wyniku sprzeciwu dziedzica z Kamionny – Antoniego Godlewskiego (1826-1899) oraz przeniesienia na inną parafię ks. Piotra Mystkowskiego budowa nie doszła do skutku.

W 1928 roku, dzięki staraniom i fundacji Elżbiety Marii hr. Łodzia Kurnatowskiej (1882-1940) z Warszawy, właścicielki dóbr jadowskich, łochowskich, kołodziążskich i jej siostry Józefy Janiny z Zamoyskich Potockiej (1879-1945), została zbudowana kaplica dworska. Jej projekt wykonał arch. Ksawery Dionizy de Makowo Makowski (1844-1917). Opiekę duszpasterską sprawowali w tym czasie księża z Jadowa. W dniu 29 października 1934 roku została erygowana tutaj przez ks. Henryka Przeździeckiego (1875-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939), stała (przypałacowa) kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jej poświęcenia w dniu 29 listopada tegoż roku dokonał ks. Kazimierz Czarkowski (1888-1982), dziekan węgrowski (1933-1968). Kaplica ta została zlikwidowana przez władze komunistyczne ok. 1944 roku.

Jednak mieszkańcy takich miejscowości jak: Barchów, Burakowskie, Jasiorówka, a także domy mieszkalne związane ze stacją kolejową, gminą, apteką i innymi urzędami, były nadal obsługiwane przez duszpasterzy parafii Kamionna. W tej sytuacji wierni ze wsi: Budziska, Burakowskie i Jasiorówka oddaleni o 8 km od parafii Kamionna w 1938 r. złożyli w Kurii Diecezjalnej w Siedlcach prośbę o wybudowanie kaplicy w Budziskach. Dalsze losy kościoła i parafii Łochów – zwłaszcza w XX wieku – łączyły się więc z historią kaplicy w Budziskach.

Ks. Henryk Ignacy Przeździecki (1875-1939), biskup siedlecki czyli podlaski (1918-1939), przychylił się do otrzymanej petycji i w dniu 13 maja 1938 r. erygował tutaj kaplicę publiczną (oratorium publicum) pw. św. Andrzeja Boboli. Jednak mieszkańcy wymienionych – z powodu różnych okoliczności – wsi nie podjęli dzieła budowy nowej kaplicy.

Pracę duszpasterską na terenie Łochowa i Budzisk od 17 grudnia 1939 r. podjęli trzej księża ze Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny, którzy zostali usunięci przez Niemców z Kruszewa k. Poznania. Początkowo zamieszkali oni w tzw. domu ludowym w Budziskach urządzając w nim kaplicę, która została poświęcona 18 grudnia tegoż roku. We wrześniu 1941 roku budynek ten został rozbudowany. Jego poświęcenia w dniu 26 października 1941 roku dokonał ks. kan. Władysław Witold Lewicki (1888-1966), proboszcz Kamionny (1923-1966). Funkcję rektora kaplicy pełnił najpierw ks. Bernard Matyaszek (1941-1944), a po nim ks. Stanisław Chudy (1943-1945). Dnia 5 sierpnia 1945 roku Księża Misjonarze wyjechali do Wielkopolski, a rektorem kaplicy został ks. Jan Laskowski (1916-1983), wikariusz parafii Kamionna rezydujący w Budziskach (1945-1946).

Dnia 18 października 1945 roku, na prośbę ks. kan. Władysława W. Lewickiego ks. Czesław Sokołowski (1877-1951), biskup tytularny Pantacomia (4 października 1919) sufragan podlaski (1919-1946) i administrator apostolski diecezji podlaskiej (1940-1946), erygował w Budziskach filię duszpasterską pw. św. Andrzeja Boboli. Rok później, czyli 1 stycznia 1946 roku stała się ona samodzielnym ośrodkiem duszpasterskim. Kolejny rządca diecezji siedleckiej ks. Ignacy Świrski (1885-1968), biskup siedlecki czyli podlaski (1946-1968), w związku z rozbudową Łochowa podniósł dnia 20 lipca 1949 roku wspomnianą filię do rangi parafii, lokalizując tutaj „Parafię pw. Niepokalanego Serca NMP w Łochowie z siedzibą w Budziskach”. Tak stan trwał ponad ćwierć wieku, aż do czasu zbudowaniu w Łochowie nowego kościoła.

W dniu 17 grudnia 1968 roku Łochów otrzymał prawa miejskie. Dopiero po sześciu latach od tego wydarzenia, w dniu 13 maja 1974 roku władze komunistyczne wydały pozwolenie na budowę kościoła w Łochowie. Obecny murowany kościół został wzniesiony w latach 1974-1977, staraniem kolejnych duszpasterzy: ks. Piotra Jelinka (1921-1977), proboszcza łochowskiego (1973-1977) i jego następcy w latach 1977-1987 ks. Michała Domańskiego (ur. 19 marca 1939 r.) – według projektu inż. Leszka Kołacza. Kamień węgielny wmurował w dniu 29 czerwca 1975 r. ks. Jan Mazur, biskup siedlecki czyli podlaski (1968-1996). Dzięki wielkiemu zaangażowaniu wiernych w dniu 22 sierpnia 1976 r. wspomniany ks. biskup Jan Mazur poświęcił kościół w stanie surowym.

Od 1987 r. prace wykończeniowe przy łochowskiej świątyni prowadził ks. mgr Tadeusz Osiński (prob. 1987-2011), którego dziełem są między innymi: dwie sale katechetyczne oddane do użytku w części parterowej kościoła (1989), przebudowa schodów wejściowych i organizacja całego otoczenia (1994), gruntowny remont dachu (1997), modernizacja ogrzewania (1998-1999) i dalsze upiększanie wnętrza kościoła poprzez wstawienie potężnego witrażu ze sceną Ostatniej Wieczerzy (2000-2001). W 2012 roku staraniem ks. prob. kan. Ryszarda Nicponia wstawiono w kościele nowe okna z szybami termoizolacyjnymi.

Plebania parafialna znajduje się w budynku kościoła.

Kaplica – w Zespole Pałacowo-Parkowym w Łochowie. Wcześniej był to kościół parafialny w Wólce Dobryńskiej (diecezja siedlecka), który został zbudowany w 1932 roku. W 2009 roku został on przeniesiony przez Firmę Arche S.A. do Łochowa. W dniu 13 maja 2010 roku w Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego, ks. bp Antoni P. Dydycz poświęcił czyli konsekrował kaplicę, nadając jej tytuł „Miłosierdzia Bożego”.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski